Wettelijke- en bovenwettelijke vakantiedagen: zo zit het

De boog kan niet altijd gespannen zijn. Uitgeruste werknemers zijn productiever, ze voelen zich opgeladen en kunnen met frisse energie en creativiteit weer aan de slag. Precies daarom hebben werknemers recht op verlof. Wanneer je constructief en energiek wilt werken, zul je dus ook op tijd rust moeten nemen; hersteltijd noemen we dat. In Nederland kennen we 2 soorten vakantiedagen:

Wettelijke vakantiedagen

Dit zijn de wettelijk vastgelegde verlofuren waar iedere werknemer in Nederland recht op heeft. Daarbij gaat het om 4 keer het aantal contracturen per week.

Dit wettelijke verlof kun je als volgt gemakkelijk zelf uitrekenen:

• Neem het aantal uren dat je wekelijks volgens je contract werkt en vermenigvuldig dit met 4. Werk je bijvoorbeeld 40 uur per week, dan kom je uit op 160 vakantie uren, oftewel 20 vakantiedagen.

Bovenwettelijke vakantiedagen

Dit zijn de extra verlofuren die werknemers krijgen op basis van de cao of vanuit afspraken die door de organisatie zijn gemaakt. Geef je als werkgever bijvoorbeeld 25 vakantiedagen in plaats van de 20 wettelijke vakantiedagen, dan zijn die 5 extra vakantiedagen bovenwettelijk. Wanneer er afspraken zijn gemaakt over bovenwettelijk verlof, dan zijn deze vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of in een personeelshandboek.

Als we het wat breder trekken kennen we natuurlijk naast de vakantiedagen nog meer vormen van verlof. Geboorteverlof of zorgverlof bijvoorbeeld. Of bijzonder (of buitengewoon) verlof, wanneer er bijzondere gebeurtenissen plaatsvinden zoals een begrafenis of een huwelijk. Op deze vormen van verlof gaan we in dit artikel niet verder in.

Verlofdagen zijn beperkt houdbaar

Vergeleken met andere landen, hebben Nederlanders relatief veel wettelijke vakantiedagen. Maar we maken ze lang niet altijd allemaal op. Omdat het gezond is als mensen af en toe vrij nemen, willen we zo veel mogelijk stimuleren dat deze wettelijke verlofdagen ook daadwerkelijk opgenomen worden. Daarom vervallen deze vakantiedagen als ze niet op tijd gebruikt worden. Wettelijke vakantiedagen zijn het jaar nadat je ze krijgt, nog 6 maanden te gebruiken. (Een wettelijke vakantiedag uit 2022 moet dus vóór 1 juli 2023 worden ingezet.)

Bovenwettelijke vakantiedagen gaan langer mee. Die mag je nog tot 5 jaar later besteden. (Een bovenwettelijke vakantiedag uit 2022 is dus nog tot en met 31 december 2027 te gebruiken) Over bovenwettelijke vakantiedagen mag je bovendien met je werknemers nadere afspraken maken over het verlengen van deze vervaltermijn.

Vakantiedagen vervallen of verjaren

Hebben je werknemers na het vervallen of verjaren van hun vakantiedagen dan gewoon pech gehad? Nou … nee. Je moet als werkgever namelijk wel aantoonbaar voldoende gelegenheid hebben geboden om alle verlofdagen op te maken. Bovendien heb je als werkgever ook de plicht om je werknemers tijdig te informeren over hun verlofdagen (en het vervallen daarvan).

Verlof: het oordeel van de rechter

Begin dit jaar diende er een rechtszaak over dit onderwerp bij het gerechtshof in Den Haag. De zaak draaide om een advocaat die veel overwerkte en nooit de gelegenheid kreeg om vrij te nemen. Het resultaat: ruim 222 (!) onbenutte vakantiedagen. Het advocatenkantoor verklaarde dat deze waren vervallen. Het hof ging daar niet in mee: de werkgever had de advocaat eerder (schriftelijk) moeten informeren en eerder in de gelegenheid moeten stellen om vrij te nemen. Het advocatenkantoor moest daarop alle verlofdagen alsnog uitbetalen.

Vergaande zorgplicht

Conclusie: werknemers zijn hun vakantiedagen niet zomaar kwijt. Je hebt als werkgever een vergaande zorgplicht. Ons advies: informeer je mensen op tijd (en zwart op wit!) en stel ze ook in de gelegenheid dat ze ook echt vrij (kunnen) nemen.